Ratyfikowana przez Polskę Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego z 2003 r. nakłada na Państwa-Strony obowiązek inwentaryzacji przejawów tego dziedzictwa znajdujących się na ich terytoriach zgodnie z zaleceniami i standardami Konwencji. Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego stanowi realizację tego wymogu, będąc niezmiernie wartościowym programem dokumentującym istniejące niematerialne dziedzictwo naszego kraju.

Niematerialne dziedzictwo kulturowe to tradycje i przekazy ustne, w tym również język, sztuki widowiskowe, zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne, a także wiedza i umiejętności, związane z rzemiosłem tradycyjnym. Daje ono podstawę do określania własnej tożsamości poszczególnym osobom i całym grupom społecznym, narodowym, etnicznym czy religijnym. Pozwala na znalezienie i nazwanie wspólnych wartości i celów, a także sposobów funkcjonowania. Przyczynia się również do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz jest źródłem inspiracji dla ludzkiej kreatywności. „Listę” prowadzi Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a wnioski o umieszczenie na niej zjawisk dziedzictwa niematerialnego przyjmuje Narodowy Instytut Dziedzictwa. Wnioski mogą być składane przez społeczności lokalne, organizacje pozarządowe, instytucje i osoby prywatne.
Opracowany przez Narodowy Instytut Dziedzictwa program, którego elementem jest „Lista”, koncentruje się na ochronie żywego, niematerialnego dziedzictwa kulturowego poprzez podtrzymywanie jego ciągłego trwania i przekazywania z pokolenia na pokolenie. Ważną rolę w realizacji Programu mają do odegrania m.in. jednostki samorządu terytorialnego.
Tworzenie „Krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego” ma niezwykle istotne zadanie: przedstawienie bogactwa i różnorodności żywego dziedzictwa niematerialnego oraz wyrażenie uznania dla społeczności kultywujących własne tradycje. Jednocześnie stworzy ona podstawę do umieszczenia przejawów niematerialnego dziedzictwa kulturowego z terenu naszego kraju na „Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości” prowadzonej przez UNESCO. Będzie to istotny element promocji polskich tradycji w świecie.
Na „Liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości” UNESCO znajdują się obecnie m.in.: tureckie danie podawane w czasie świąt religijnych, wesel i obrzędu obrzezania zwane Keşkek, dieta śródziemnomorska, procesja Za Krizen z chorwackiej wyspy Hvar, liryczna, uroczysta improwizacja śpiewana z Rumunii zwana Doina, karnawał w belgijskim mieście Aalast.
Źródło: niematerialne.nid.pl