5 grudnia br. owalnym pierogiem zakończonym ozdobnym karbem z farszem kapuściano-grzybowym czyli pierogami razowymi z Lalina (gm. Sanok) wpisaliśmy 154 produkt tradycyjny na Listę tworzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Pieróg ten waży średnio 10-15 dkg, ma długości około 8-10 cm. Czuć wyraźny smak kapusty, suszonych grzybów leśnych oraz przypraw. Barwa zewnętrzna jest ciemna, brązowo-szara z widocznymi otrębami.

Na podkarpackiej wsi podstawą pożywienia były produkty pochodzenia roślinnego, w tym w szczególności zbożowego. W Lalinie i okolicznych wsiach uprawiano podstawowe gatunki zbóż. Po wymłóceniu cepem, ziarno za pomocą szufli rzucano pod wiatr, aby rozdzielić poszczególne frakcje ziarna, a następnie przechowywano w sąsiekach lub w kadłubach stojących w komorze i mielono na bieżąco, w miarę potrzeb. Mielenie w żarnach należało do obowiązków dzieci. „Jedno dziecko dokładało ziarna, drugie poruszało żarnówką. Pracowało się wieczorem, w zależności od potrzeb, nie mielono na zapas. (…)

Mąka sypała się z żaren otworem w kłodzie do podstawionego naczynia. Otrzymaną mąkę należało przesiać na przetaku. Przetak miał płócienko z włosia końskiego” (wywiad przeprowadzony z mieszkańcami Lalina). Kolor mąki był szary, przypominał barwą popiół, pieczono z niego chleb, ale także kluski i pierogi. Do mąki należy dodać ciepłą wodę, trochę soli i tak długo wyrabiać, aż ciasto uzyska odpowiednią sprężystość. Wyrobione ciasto rozwałkowuje się na stolnicy i wycina krążki. Można też z ciasta uformować wałek, z którego odrywa się kawałki ciasta potrzebne na jeden pieróg i rozgniata. Na przygotowywane ciasto nakłada się farsz. „Zasadniczym farszem jest ugotowana kapusta świeża z dodatkiem cebulki zarumienionej na maśle lub kiszona z dodatkiem cebulki zrumienionej na smalcu ze skwarkami.

Niezbędnym dodatkiem są posiekane suszone grzyby. Grzyby nadające się jako dodatek to przede wszystkim borowiki, ewentualnie kozaki lub podgrzybki. Grzyby należy poprzedniego dnia namoczyć, następnie w tej samej wodzie ugotować, odciśnięte drobno pokroić. Jedynymi przyprawami są sól i pieprz. Po napełnieniu farszem brzegi ciasta zostają zlepione, a uzyskany brzeg jest karbowany. Gotowe pierogi wrzuca się do garnka z gotującą, osoloną wodą i gotuje do wypłynięcia na wierzch” (wywiad przeprowadzony z mieszkańcami Lalina). Gotowe pierogi z farszem z gotowanej świeżej kapusty polewa się masłem ze zrumienioną cebulą, a z farszem z kapusty kiszonej skwarkami. Pierogi razowe z Lalina są daniem całorocznym. W sezonie letnim i jesiennym przygotowuje się je z nadzieniem z kapusty słodkiej, a w sezonie jesiennym i zimowym z nadzieniem z kiszonej kapusty.

Źródło: www.minrol.gov.pl