Kolejna grupa potraw rodem z Podkarpackiego została wpisana na Listę Produktów Tradycyjnych, prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Tym razem z data 11 września br. umieszczono na niej trzy ciasta związane z gminą Sieniawa (powiat przeworski). Nasze województwo ma na Liście już 149 produktów, a łącznie znajduje się na niej 1169 wyrobów związanych z dziedzictwem kulinarnym.

Syrnik z krupami to ciasto z charakterystyczną na wierzchu kratą oraz krupami z kaszy gryczanej. Syrnik z krupami to tradycyjny wyrób z okolic Sieniawy (powiat przeworski). Ten nietypowy wypiek odtworzony został ze starego zeszytu jednej z mieszkanek Pigan. Na ciasto należy przygotować mąkę, cukier, masło, proszek do pieczenia. „Składniki trzeba dobrze wymieszać, wyrobić i rozwałkować, a następnie rozwałkowanym plackiem wyłożyć wysmarowaną tłuszczem blaszkę. Z części placka wykrawa się paski na kratkę. Na masę serową trzeba ok. 1,5 kg sera, 10 jaj rozdzielonych od żółtka, prawie całą kostkę masła, trochę mąki ziemniaczanej, odrobinę soli i oczywiście mniej więcej pół szklanki kaszy gryczanej, którą trzeba zaparzyć, a potem wystudzić. Zaparzanie polega na zalaniu kaszy wrzątkiem. Cukier uciera się z żółtkami na gładką masę, stopniowo dodaje zmielony ser i pozostałe składniki oraz część kaszy. Całość należy dokładnie wymieszać i na koniec połączyć z ubitymi na sztywną pianę białkami (ubija się z odrobiną soli). Taką masę można już wylać na podkład z ciasta, na wierzchu robi się kratkę z pasków ciasta, smaruje żółtkiem, a między kratki wsypuje resztę krup” (wywiad przeprowadzony z mieszkańcami wsi Pigany). Sernik z krupami odróżnia się od innych ciast tym, że zawsze na wierzchu ma jasnobrązową kratę z ciasta i w tę kratę wrzucone są krupy z kaszy gryczanej.

Szyszki piwne to podsuszane serowe kulki, wyglądem przypominające szyszki, o wielkości ok. 10 cm. Mają one smak i zapach pieczonego sera, są lekko pikantne i słone. Na terenie Sieniawszczyzny, a w szczególności we wsi Pigany, wyrób serów znany był już od kilku wieków. Na początku sery wytwarzane były z mleka owczego, przez gospodarzy zajmujących się wypasem owiec. Później gospodynie zaczęły też wytwarzać także sery z mleka krowiego. Wyrabiały je latem, suszyły i w tej postaci przechowywały przez cały okres zimy. Zwyczaj był taki, że szyszki były robione po Wielkanocy, na pierwszą niedzielę po świętach – niedzielę przewodnią. Gospodarz kupował małą beczułkę piwa, gospodyni wykładała na stół przygotowane wcześniej ususzone szyszki piwne, przychodziła rodzina oraz sąsiedzi i wszyscy zajadali się szykami popijając je piwem. Niekiedy też szyszki robione przed świętami Wielkanocnymi, wkładane były do koszyka ze święconym i zjadane na śniadanie wielkanocne. Do ich przygotowania potrzebny jest twaróg, jajka, sól i pieprz, obecnie niekiedy dodaje się też paprykę lub inne przyprawy. Całość rozciera się w specjalnym naczyniu, tzw. donicy. „Z tak przygotowanej masy ugniata się w dłoniach wrzecionowatego kształtu szyszki, kładzie na wyłożonej pergaminem blaszce i podpieka, a właściwie wysusza w piecu chlebowym, po wyjęciu z niego upieczonego chleba. Piec nie może być bardzo gorący. (wywiad przeprowadzony z mieszkańcami wsi Pigany).

Wilijnik to ciasto z widocznymi na przekroju wiórkami buraka, marchwi i orzecha. Ma ono smak i zapach pieczonych orzechów z nutą cynamonu. Tradycja wypieku wilijnika na terenie gminy Sieniawa (powiat przeworski), jak sama nazwa wskazuje, wiąże się ze Świętami Bożego Narodzenia. Jest to ciasto marchewko-buraczano-orzechowe. W sieniawskich domach zawsze jest ono podawane po wieczerzy wigilijnej do kompotu z suszonych owoców. Sekret udanego ciasta to przede wszystkim świeże składniki i wypiek w piecu chlebowym, opalanym drewnem. Ciasto przygotowuje się dość prosto. „Na początku trzeba żółtka utrzeć z cukrem na gładką masę, dalej dodać olej, mąkę, sól i sodę i ponownie utrzeć. Do utartej masy dodaje się kolejno starte buraki i marchew, orzechy, a na końcu białka ubite ze szczyptą soli z dodatkiem cukru. Oczywiście wszystkie składniki należy dokładnie wymieszać i można ciasto wylewać na blachę, wcześniej wysmarowaną masłem i wysypaną bułką tartą” (wywiad przeprowadzony z mieszkańcami wsi Ubieszyn). Ciasto pieczone jest ok. 50 minut w piecu chlebowym lub obecnie też w piekarniku. Pyszne ciasto ucierane z dodatkiem startej marchwi, buraków czerwonych i posiekanych orzechów ma niepowtarzalny smak i zapach, podobny trochę do piernika.