Pikantna, delikatna lub ostra. Łącząca dwie rzadko występujące razem cechy – dobry smak i małą liczbę kalorii. Przez Francuzów traktowana jako „królowa przypraw”. Mowa oczywiście o musztardzie, której święto w tym roku przypada właśnie 3 sierpnia!

Prawdziwych amatorów musztardy zapewne ucieszyłaby w tym dniu wizyta w miasteczku Mount Horeb w stanie Wisconsin w USA. W znajdującym się tam Muzeum Musztardy można obejrzeć kilka tysięcy eksponatów związanych z tą przyprawą, pochodzących z 60 krajów, w tym również z Polski. Tamtejsze obchody są najbardziej huczne, bo to właśnie z inicjatywy kustosza muzeum – Barry’ego Levensona – w każdą pierwszą niedzielę sierpnia świętowany jest Światowy Dzień Musztardy.

Komu natomiast zawdzięczamy jej pojawienie się na stołach? Receptura musztardy powstała około 2 tysięcy lat temu. Starożytni Rzymianie określali ją mianem palącego w smaku winnego moszczu. Już wtedy ceniono ją za właściwości lecznicze – wspomaga bowiem działanie układu krążenia, działa przeciwbakteryjne i łagodzi bóle reumatyczne. Pomaga także w trawieniu tłustych potraw. Dawniej zalecano więc zjedzenie łyżeczki musztardy przed posiłkiem i stąd prawdopodobnie wzięło się powiedzenie „musztarda po obiedzie” – gdy ktoś sięgnął po nią zbyt późno, nie mógł liczyć na pożądany efekt.

Musztarda jest przyprawą, której głównym składnikiem są ziarna gorczycy. To właśnie od rodzaju zastosowanej gorczycy, stopnia jej zmielenia i doboru przypraw zależy smak, aromat i barwa musztardy. – Do najpopularniejszych odmian należy czarna – pikantna, biała – łagodna oraz brązowa, czyli sarepska – paląca. Gorczyca najczęściej jest mielona, choć na przykład dla musztardy francuskiej charakterystyczne są pełne ziarna – wyjaśnia Urszula Giża, ekspert firmy Tarsmak, posiadającej w ofercie linię musztard. – Oprócz gorczycy w składzie musztardy znajduje się również ocet, cukier i sól oraz różnego rodzaju dodatki.

W dużej mierze to dzięki nim receptur na tę przyprawę jest tak wiele – przyjmuje się, że nawet ponad 4 tysiące. Każdy może więc z łatwością wybrać swój ulubiony smak – dodaje ekspert firmy Tarsmak.

Musztarda to jeden z najbardziej uniwersalnych dodatków. Doskonale komponuje się zarówno z daniami na zimno, jak i na gorąco. – Najczęściej używamy jej jako dodatku do wędlin i potraw grillowych, z którymi smakuje wyśmienicie. Grillowana kiełbaska z dodatkiem musztardy to prosty i popularny zestaw, a zarazem bardzo smaczny, wręcz niezastąpiony na wszelkiego rodzaju imprezach plenerowych – mówi Małgorzata Wódkiewicz z Zakładów Mięsnych Pekpol. – Smaków i rodzajów musztard jest wiele – odpowiednio dobrane doskonale podkreślą walory wędlin. Te o wyrazistej i ostrzejszej nucie polecam do delikatniejszych mięs i wędlin np. do golonki czy kiełbasy ostrołęckiej. Natomiast łagodne odmiany – do wędlin mocno doprawianych, z naturalnymi aromatami, jak Karkówka czy Żeberka Grillowa Uczta – dodaje Małgorzata Wódkiewicz.

Musztarda służy również jako baza wielu sosów, dressingów i marynat. Choć największym amatorami musztardy są Francuzi i Amerykanie, Polacy stosują ją równie chętnie. I bardzo dobrze! Oprócz wyśmienitego smaku oraz korzystnego wpływu na zdrowie, jest jeszcze jeden ważny powód, by po nią sięgać... musztarda to afrodyzjak!

Musztarda powstaje w wyniku łączenia ziaren gorczycy (zwykle mielonych) z octem. Dodaje się także sól i cukier. Poprzez zastosowanie różnego rodzaju przypraw (głównie smakowych), substancji barwiących, wykorzystanie różnych gatunków gorczycy i sposobu jej mielenia (stopnia rozdrobnienia) powstało wiele odmian musztardy, m.in.:
sarepska – tworzona z gorczycy sarepskiej, uprawianej głównie w Rosji;
kremska – bardzo drobno mielona, dość słodka;
dijon – ostra i dość słona, przyprawiana moszczem winnym;
francuska – większość ziaren gorczycy pozostaje w całości, użyty do produkcji jest ocet winny, często dodatkiem jest także wino;
bawarska;
angielska;
delikatesowa;
jerozolimska;
stołowa – na ogół średnio pikantna, jasna, popularna odmiana musztardy;
węgierska;
rosyjska – bardzo ostra, z grubo mieloną gorczycą.

Dzięki dodatkom powstają musztardy smakowe, m.in. miodowa i chrzanowa.